Maluchy w świecie sztuki – wywiad

JakSieBawic.pl: Czy dzieci potrzebują kultury i sztuki?

Ewa Świerżewska: Uważam, że zdecydowanie tak! Kontakt ze sztuką uwrażliwia, rozwija wyobraźnię, poszerza horyzonty. Wiadomo nie od dziś – zostało to nawet potwierdzone naukowo – że muzyka, szczególnie ta poważna, wpływa na rozwój dziecka jeszcze w okresie życia płodowego. Nie bez przyczyny organizowane są specjalne koncerty dla kobiet w ciąży i z małymi dziećmi (np. „Od brzuszka do uszka maluszka” w Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy).

Niektórzy rodzice praktykują również czytanie dzieciom, które dopiero mają pojawić się na świecie. I choć nie sprawi to, że od urodzenia będę recytowały „Lokomotywę” :), to z pewnością spokojny głos zrelaksowanej mamy czy taty może przynieść tylko pozytywne efekty, wśród nich tworzenie się więzi rodzic-dziecko.

Nie do przecenienia są też umiejętności funkcjonowania w grupie rówieśniczej, współdziałania, pewne zasady obowiązujące w różnych sytuacjach (np. podstawy savoir vivre), które już te najmłodsze dzieci nabywają podczas uczestnictwa w kulturze.

JSB: Od jakiego wieku możemy wprowadzać dzieci w świat kultury? Jak kilkuletni maluch może ją przyswoić?

E. S.: Moim zdaniem nie ma żadnych ograniczeń wiekowych. Wszystko zależy od formy, w jakiej kultura czy sztuka zostaną „zaserwowane”. Oczywiście nie zabierzemy dwulatka na operę do Teatru Wielkiego! Ale nic nie stoi na przeszkodzie, by nawet raczkujący maluch uczestniczył w spektaklu Teatru dla Okruszków (prekursorem przedstawień dla dzieci w wieku 0-3 lata w Polsce jest Fundacja Pogotowie Teatralne ze Szczecina), albo wziął udział w koncercie muzyki poważnej, zorganizowany specjalnie dla najmłodszych (takie koncerty odbywają się np. w warszawskim Centrum Edukacyjno-Kulturalnym „Łowicka” i są organizowane przez Fundację Nowa Orkiestra Kameralna; w Bydgoszczy – organizowane przez Fundację Kreatywnej Edukacji).

Oferta kulturalna dla dzieci w wieku przedszkolnym, jest już dość bogata (głównie w dużych miastach) i obejmuje różnego rodzaju warsztaty – plastyczne, muzyczne, rękodzielnicze (np. w Małym Bunkrze Sztuki w Krakowie; w warszawskiej Zachęcie; niemal wszystkich muzeach narodowych; muzeach tematycznych, ale także w prywatnych klubach, centrach rozwoju itp.); czytanki (organizowane zarówno w księgarniach, bibliotekach, jak i klubikach); spektakle teatralne (prócz stacjonarnych teatrów lalkowych przedstawienia wystawiają również teatry wędrowne, grupy aktorów, lub, niestety czasem też amatorów, grające w przedszkolach, domach kultury, bibliotekach); koncerty (specjalne cykle koncertów dla dzieci organizowane są w wielu filharmoniach; wspomniane już wcześniej koncerty dla najmłodszych).

JSB: Jak to robić? Co jest ważne w odkrywaniu przed dzieckiem świata kultury?

E. S.: Najważniejsze, by nie zmuszać dziecka do udziału w wydarzeniach kulturalnych czy różnego rodzaju zajęciach artystycznych. To powinna być dla dziecka zabawa, a nie przymus! Oczywiście warto pokazać jak najwięcej możliwości – zabrać malca do teatru, na koncert, do pracowni plastycznej, galerii, muzeum itp., i obserwować zachowanie, reakcje. Bardzo szybko zorientujemy się, jaki rodzaj aktywności kulturalnej odpowiada naszemu dziecku najbardziej. Obcowanie ze sztuką, z kulturą, powinno być przyjemnością, odbywać się w sposób maksymalnie naturalny, bo, jak wiadomo, szczególnie w przypadku dzieci każdy przymus powoduje reakcję odwrotną od oczekiwanej.

JSB: Zatem – czego unikać?

E. S.: Jeśli chodzi o najmłodsze dzieci, zdecydowanie należy unikać tłoku, który może wywołać reakcje lękowe i chęć ucieczki, a także nadmiaru wrażeń. Maluchy atakowane zbyt wieloma bodźcami rozpraszają się, nie potrafią skupić uwagi na sednie sprawy. Nie bez znaczenia jest też kwestia doboru „repertuaru” aktywności kulturalnych do wieku i predyspozycji dziecka. Zajęcia zbyt skomplikowane, tematy niezrozumiałe mogą spowodować zniechęcenie lub znudzenie; wydarzenia na scenie, a nawet zbyt głośna muzyka mogą budzić strach.

JSB: Skąd czerpać wiedzę, co warto, a czego nie warto proponować dzieciom?

E. S.: W tym celu zapraszam do naszego portalu. Na www.qlturka.pl rodzice znajdą informacje o bieżących wydarzeniach, zapowiedzi i zaproszenia oraz recenzje – książek, spektakli teatralnych, filmów; ciekawe teksty dotyczące szeroko pojętej kultury i sztuki dla dzieci (interesujące i wartościowe, a napisane przystępnym językiem), opisy muzeów, wystaw, relacje z różnego rodzaju imprez i warsztatów.

JBS: Dziękuję za rozmowę!

Rozmawiała: Katarzyna Jarmoc

Ewa Świerżewska – twórczyni i redaktor naczelna portalu www.Qlturka.pl – dziecko i kultura i Egodziecka.pl.

Zamiłowanie do kultury dla dzieci, przede wszystkim literatury, odziedziczyła po Babci i Mamie. Wychowana wśród książek i odgłosów maszyny do pisania, nie mogła nie związać się z literaturą zawodowo. Jest tłumaczką, recenzentką. Pisze o książkach dla dzieci do magazynu „PaperMint” i na www.przecinekikropka.pl. Współpracowała z miesięcznikiem „Dziecko”, magazynem dla kobiet „Bluszcz”, miesięcznikiem „Cudowne lata w szkole”, kwartalnikiem „Marmolade”, Magazynem Literackim „Książki”, kwartalnikiem „Guliwer”; przez pewien czas w Radiu RMF Classic opowiadała o książkach dla dzieci; działa w Stowarzyszeniu Przyjaciół Książek dla Młodych Polskiej Sekcji IBBY. Czasem pisze do szuflady. Z córkami Igą (8 lat) i Adą (5,5 roku) uczestniczy aktywnie w życiu kulturalnym, maluje, rysuje, wycina dinozaury, śpiewa i podskakuje na ulicy.

playdoh_ego