Parlament Europejski wymienia 8 kluczowych umiejętności XXI wieku, a wśród nich m.in. umiejętności uczenia się, kompetencje społeczne i obywatelskie tj. zdolność angażowania się w działania publiczne, umiejętność porozumiewania się, tolerancja. Ważne są także przedsiębiorczość, bycie aktywnym, a więc podejmowanie inicjatyw i otwartość na kulturę. Niedawno magazyn Forbes poszedł krok dalej i zacieśnił je do listy sześciu umiejętności gwarantujących sukces zawodowy. Wśród nich znalazły się: empatia, umiejętności negocjacyjne, public speaking czyli umiejętność przemawiania i trafiania z przekazem do słuchaczy, budowanie relacji zawodowych, bycie liderem oraz dobre zarządzanie czasem (http://www.forbes.com/sites/alexmcclafferty/2014/10/21/soft-skills/2/). Co, jeśli nie posiadamy żadnej z tych kompetencji? Nie osiągniemy sukcesu? Czy możemy takie umiejętności wypracować? – Oczywiście, że możemy, co więcej, powinniśmy się ich uczyć. Nie każdy z nas ma takie same predyspozycje charakterologiczne. Ale to wcale nie znaczy, że np. introwertyk nie będzie doskonałym mówcą i nie porwie tłumów – komentuje Grażyna Młynarczyk, dyrektor zarządzający Dale Carnegie Training. – Umiejętności interpersonalne, o których ostatnio tak dużo się mówi, to nie jest żadna moda. One były, są i będą ważne. Nie jesteśmy jednostkami funkcjonującymi w odosobnieniu. Żyjemy, uczymy się i pracujemy w grupie. Dlatego tak ważne jest, abyśmy umieli się porozumieć, czy wypracować wspólny kompromis – dodaje. Jej zdaniem rozwój umiejętności miękkich powinien odbywać się na każdym etapie życia. Im wcześniej zaczniemy nad nimi pracować, tym lepiej. Bez wątpienia ogromne znaczenie ma tutaj okres szkolny. Media stoją za tezą, że nasz system edukacji uczy wiedzy teoretycznej, ale słabo rozwija kompetencje XXI wieku. Czy napewno? Szkoły coraz częściej i bardziej aktywnie angażują się w projekty edukacyjne i społeczne rozwijające uczniów na wielu płaszczyznach. Dlaczego właśnie praca metodą projektu jest taka ważna? – Pozwala na poszerzenie wiedzy teoretycznej, ale przede wszystkim rozwija ważne kompetencje. Wymaga od ucznia kreatywności i konsekwencji w dążeniu do celu. Stawia przed nim wyzwania, które tak bardzo lubi i kształci szereg umiejętności przydatnych w dorosłym życiu – komentuje Bartosz Dudek nauczyciel informatyki, koordynator projektu Robot Leonardo, zwycięzcy ogólnopolskiego konkursu Projekt z klasą. – Zrealizowałem z moimi uczniami wiele projektów. Na koniec każdego proszę ich o wypełnienie tzw. karty pracy, w której piszą m.in. czego nauczyli się podczas realizacji projektu. W co drugiej ankiecie czytam, że najważniejszą zdobytą umiejętnością była praca w grupie – dodaje. Zdaniem Bartosza Dudka młodzież chętnie angażuje się w dodatkowe zajęcia edukacyjne, jeśli otwiera ją to na realizowanie swoich pasji bądź jest okazją do zrobienia czegoś zupełnie nowego. Rola nauczyciela podczas realizacji projektu to przede wszystkim bycie mentorem i kimś kto pomaga, inspiruje, ale nie daje gotowych rozwiązań. Pedagog podkreśla ogromny potencjał drzemiący w uczniach, który nie zawsze udaje się wykorzystać podczas tradycyjnych zajęć lekcyjnych. Polska idzie w ślad za krajami europejskimi, gdzie od lat tzw. praca projektem jest cenioną metodą nauki i samorozwoju. W Finlandii, gdzie system nauczania uznawany jest za jeden z najlepszych na świecie, w narodowej strategii dla edukacji zaplanowanej do 2020 roku stworzono listę kompetencji niezbędnych w XXI wieku. Większość z nich dotyczy właśnie umiejętności miękkich. Na podstawie tej strategii tworzone są programy nauczania dla różnych typów szkół i segmentów edukacji. Podobne działania podejmuje wiele innych państw europejskich (w tym m.in. Austria, Belgia, Francja, Irlandia, Norwegia czy Szwecja) dążąc do tego, by absolwent, opuszczający szkolne mury, był jak najlepiej przygotowany do funkcjonowania w pozaszkolnej rzeczywistości. W Polsce realizacja projektu edukacyjnego została wpisana do podstawy programowej szkół gimnazjalnych jako obowiązkowa. Informacja o tym znajduje się nawet na świadectwie. Pojawia się jednak pytanie, jak zachęcić nauczycieli i uczniów, by realizowali projekty edukacyjne także na innych szczeblach edukacji? W kraju powstaje coraz więcej kampanii i projektów wspierających młodzież w jej edukacyjnych poszukiwaniach. To często odpowiedź na największe bolączki polskiej szkoły. – Nauczyciele narzekają na brak czasu i brak pomysłów, które angażowałyby młodzież, ale też na brak funduszy pomagających w realizacji projektów – tłumaczy Bartosz Dudek, który razem ze swoimi uczennicami postanowił zbudować robota humanoidalnego. Projekt, który zgłosił do konkursu Projekt z klasą, otrzymał podwójny grant w wysokości 4 tysięcy złotych. – Te pieniądze pozwoliły nie tylko na realizację naszego pomysłu, ale także znaczną jego rozbudowę – opowiada nauczyciel informatyki. Udział w konkursach to świetny sposób zdobywania funduszy na ciekawe projekty. Właśnie rusza kolejna edycja wspomnianego już konkursu „Projekt z klasą”, gdzie łączna pula nagród to aż 40 tysięcy złotych. Dzięki grantom przyznanym w ciągu 5-ciu edycji konkursu powstały naprawdę niezwykłe i różnorodne projekty. Młodzież z Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Sierakowicach zbudowała symulator lotów, a uczniowie z Dwujęzycznego Gimnazjum nr 42 z Warszawy zainstalowali na ogrodzeniu swojej szkoły wystawę fotografii oczu. W Inowrocławiu, w I LO im. Jana Kasprowicza, laureaci stworzyli mural o tematyce historycznej na starym, ceglanym murze szkolnym, a w Gimnazjum nr 1 w Lęborku w nietypowy sposób przeanalizowano, jak odżywiają się ludzie na innych kontynentach – uczniowie zebrali w tym celu zdjęcia pokazujące zawartość lodówek w różnych miejscach, na wszystkich szerokościach geograficznych. – Nasi laureaci co roku zaskakują nas kreatywnością i pomysłami na niestandardowe projekty edukacyjne – komentuje Agnieszka von Mallek z Wydawnictwa Nowa Era, organizatora konkursu. – W wielu z nich uczniowie wykazują się fachową wiedzą techniczną na akademickim poziomie, w innych niesamowitą wrażliwością na sztukę, otwartością na problemy lokalnej społeczności, czy chęcią poznania historii swoich przodków – dodaje. W ciągu pięciu lat trwania konkursu organizatorzy na stronie konkursu www.projektzklasa.pl zgromadzili blisko 2000 szczegółowo opisanych projektów, które są inspiracją dla innych nauczycieli i uczniów. Na wszystkich, którzy chcą zgłosić swój projekt do konkursu, organizatorzy czekają do 31 listopada br. Tegoroczną edycję konkursu patronatem honorowym objęła Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, a patronatami medialnymi Głos Nauczycielski, Dyrektor Szkoły i Polska The Times.