W trakcie swojego rozwoju maluch zdobywa doświadczenia zmysłowe, emocjonalne i intelektualne niezbędne do osiągnięcia tej skomplikowanej umiejętności. Doświadczenia te gromadzone są przez malucha w sposób spontaniczny poprzez naturalny rozwój i potrzebę poznawania świata.
Kształtują one rozwój niezbędnych funkcji, leżących u podstaw nauki czytania i pisania:
• sprawności motorycznej i manualnej
• percepcji słuchowej
• percepcji wzrokowej
• orientacji przestrzennej
• mowy
• zdolności umysłowych
• procesów motywacyjnych
Jak maluch poznaje świat?
Od urodzenia maluch odbiera głównie bodźce sensoryczne: dotykowe, słuchowe, wzrokowe, ruchowe, węchowe, smakowe. Zmysły nie działają samodzielnie, ale podczas rozwoju integrują się, łączą w spójną informację przekazywaną do mózgu, na którą dziecko odpowiada odpowiednią reakcją. Z każdym dniem informacja oraz odpowiedź stają się bardziej złożone. W pewnym momencie tajemnicze głosy i znaki zaczną być odtwarzane i odczytywane – jako literki, cyferki, wyrazy, zdania, i poszerzą sposób poznawania świata przez dziecko.
Poprzez dotykanie dziecko poznaje świat. Poprzez słuchanie i patrzenie zaczyna kształtować się percepcja słuchowa i wzrokowa, poprzez ruch rozwija się motoryka całego ciała niezbędna do nabycia zdolności manualnych. Poprzez czworakowanie i wykonywanie przez dziecko ruchów naprzemiennych następuje integracja obu stron ciała i rozwija się obustronna koordynacja ruchowa. Dalej dziecko zaczyna badać świat w pozycji pionowej i rozwija orientację przestrzenną.
Podczas dalszego rozwoju następuje coraz lepsze planowanie ruchu, a aktywności stają się coraz bardziej skomplikowane i precyzyjne. Rozwijają się umiejętności w zakresie dużej i małej motoryki oraz mowy, a także koordynacja wzrokowo-ruchowa umożliwiająca rysowanie.
W wieku 6 lat dziecko potrafi koncentrować się, wydłuża się czas uwagi, ma lepszą organizację zachowania. Rozwijają się zdolności umysłowe: myślenie abstrakcyjne i przyczynowo-skutkowe. Sześciolatek ma już wykształcone funkcje percepcyjne – i jest gotowy do nabycia umiejętności czytania i pisania.
Rodzice mają duży wpływ na rozwój tych funkcji poprzez pobudzanie rozwoju w zabawie, już od chwili narodzin dziecka! Dodatkowo dbałość o prawidłowy rozwój emocjonalny i społeczny ułatwia nabywanie ważnych umiejętności czytania i pisania. Jak stymulować rozwój podstawowych funkcji percepcyjnych dziecka?
Rozwój oraz stymulowanie podstawowych funkcji percepcyjnych od urodzenia do 6 roku życia
Rozwijanie funkcji słuchowych.
Funkcje słuchowe to odbieranie, lokalizacja, zapamiętywanie, rozpoznawanie, różnicowanie dźwięku oraz łączenie dźwięku z innymi bodźcami
Stymulowanie percepcji słuchowej:
• sprawdzanie reakcji na dźwięk
• mówienie do dziecka różnymi rodzajami głosów
• zmiany aktywności pod wpływem słuchania rożnych dźwięków
• zapoznawanie dziecka z dźwiękami płynącymi z otoczenia
• samodzielne produkowanie, powtarzanie rożnych dźwięków
• słuchanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych
• śpiewanie i słuchanie piosenek
• taniec lub poruszanie się w rytm melodii
• zabawy instrumentami muzycznymi
• odnajdowanie rymów w wierszach
• wysłuchiwanie głosek w wyrazach
Rozwijanie funkcji wzrokowych.