Pomysł stworzenia zbioru zasad, który mógłby być wyznacznikiem jakości żywienia dla wszystkich placówek sprawujących opiekę nad małymi dziećmi, powstał podczas ogólnopolskiej debaty „1000 pierwszych dni dla zdrowia w domu i w żłobku”, która odbyła się w kwietniu 2013 r. w Warszawie. W konsultacji „Dekalogu żywienia małego dziecka” udział wzięli przedstawiciele zespołów żłobków i instytucji koordynujących pracę placówek opieki nad małymi dziećmi z Warszawy, Krakowa, Łodzi, Białegostoku, Gdańska, Szczecina, Lublina, Zielonej Góry, Opola, Poznania, Rzeszowa, Olsztyna, Katowic i Włocławka.
Do najważniejszych zasad żywienia małych dzieci zaliczono m.in. zredukowanie doprawiania potraw solą, przyzwyczajanie dzieci do picia przede wszystkim wody, wykorzystywanie w posiłkach wyłącznie wysokogatunkowych produktów spożywczych, przestrzeganie stałych pór posiłków i unikanie podjadania między nimi, poszerzanie wiedzy pracowników żłobków na temat zdrowego żywienia oraz ich współpracę z rodzicami w tym zakresie.
„Cieszymy się, że zaangażowanie pracowników żłobków w stworzenie zasad zdrowego odżywiania najmłodszych było tak duże. To najlepszy dowód na to, że program 1000 pierwszych dni dla zdrowia już przynosi efekty. Personel żłobków chętnie włącza się w działania edukacyjne, chce poszerzać swoją wiedzę i stale ulepsza rozwiązania żywieniowe stosowane w żłobkach. Szczególnie ważna jest współpraca rodziców i pracowników odpowiedzialnych za żywienie dzieci w placówkach. Dzięki niej możemy zadbać o prawidłowy jadłospis najmłodszych przez wszystkie 1000 pierwszych dni życia” – powiedział Jarosław Lepka z Fundacji NUTRICIA.
Program „1000 pierwszych dni dla zdrowia” poświęcony jest edukacji żywieniowej rodziców i opiekunów dzieci do 3. roku życia. W ramach Programu kilkanaście organizacji pozarządowych i instytucji publicznych prowadzi warsztaty i spotkania edukacyjne dotyczące zasad zdrowego żywienia maluchów. To pierwsza taka akcja o charakterze ogólnopolskim, która zrzesza tak szeroką koalicję partnerów i kompleksowo podejmuje temat żywienia najmłodszych dzieci.
Program powstał z inicjatywy Fundacji NUTRICIA, wśród aktualnych Partnerów znajdują się m.in. Rzecznik Praw Dziecka (Patron honorowy), Instytut – Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Instytut Matki i Dziecka, Federacja Polskich Banków Żywności, Polskie Towarzystwo Dietetyki, Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Fundacja Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego, Stowarzyszenie Promocji Zdrowego Żywienia Dzieci „Zdrowe Pokolenia”, Miejski Zespół Żłobków w Łodzi, Zespół Żłobków m.st. Warszawy, Drzewickie Centrum Wolontariatu „Ofiarna dłoń”.
Więcej informacji o Programie oraz konkursie grantowym można znaleźć pod adresem: www.1000dni.pl.
Dekalog żywienia małego dziecka w żłobku i w domu
1. Jadłospis na miarę
Posiłki podawane małym dzieciom powinny być urozmaicone i pełnowartościowe. Prawidłowo zbilansowany jadłospis, który opracowuje dietetyk lub intendent, dostarcza odpowiedniej ilości energii, węglowodanów, tłuszczów i białka, a także witamin oraz składników mineralnych, szczególnie żelaza i wapnia.
2. Do picia – przede wszystkim woda
Czysta woda najlepiej zaspokaja pragnienie. Warto od najmłodszych lat przyzwyczajać dziecko do picia wody. W codziennej diecie najmłodszych należy unikać gotowych, kolorowych oraz słodzonych napojów, które są kaloryczne i hamują apetyt. Soki owocowe nie powinny zastępować wody – zalecana porcja soku dla niemowląt i dzieci między 1. a 3. rokiem życia to maksymalnie pół szklanki na dzień. W ciągu dnia woda powinna znajdować się w miejscu widocznym dla dzieci, a opiekunowie co jakiś czas powinni zachęcać do picia.
3. Mniej soli i cukru
Warto redukować doprawianie potraw podawanych dziecku solą, nawet jeśli wydają się one mało wyraziste w smaku. Warto korzystać z szerokiej gamy zdrowych ziół. Okres 1000 pierwszych dni życia ma kluczowe znaczenie dla rozwoju preferencji i nawyków żywieniowych człowieka – także w jego dorosłości. Dziecko często wielokrotnie próbuje nowych potraw, zanim przekona się do nowego smaku. Spożycie słodyczy można ograniczyć np. przez zastępowanie ich równie atrakcyjnymi dla dzieci deserami w postaci świeżych lub suszonych owoców.
4. Zdrowa kuchnia – z najlepszych surowców
Do gotowania dla dzieci wykorzystuje się wyłącznie wysokogatunkowe produkty spożywcze, takie jak mleko i produkty mleczne, pełnowartościowe produkty zbożowe (pełnoziarniste pieczywo, kasze), mięso, drób, ryby, owoce i warzywa.
5. Kultura spożywania posiłków to też element jedzenia
Stałe pory posiłków, wyeliminowanie podjadania czy mycie rąk przed jedzeniem i mycie zębów po jedzeniu to tylko wybrane elementy kultury spożywania posiłków, które są standardem w polskich żłobkach. Dzieci wspólnie uczą się zachowania przy stole, smakując dania przygotowane specjalnie dla nich.
6. Dieta dla dzieci ze specjalnymi potrzebami
Każde dziecko wymaga indywidualnego podejścia, zasada ta dotyczy także żywienia. Najmłodsi z alergią pokarmową lub nietolerancją na wybrane składniki także uczęszczają do żłobków. W takiej sytuacji rodzice i ich dzieci mogą być pewni, że specjalne potrzeby dziecka zostaną uwzględnione. Zgodnie ze wskazaniami lekarza w żłobkach stosuje się diety eliminacyjne, dlatego w razie potrzeby w jadłospisie znajdują się np. dania bezmleczne lub bezglutenowe.
7. Przyjazna atmosfera w jadalni
W żłobku to dziecko decyduje czy zje, a jeśli tak, to jak dużą porcję posiłku skonsumuje, a pora obiadowa powinna kojarzyć się z przyjemnym czasem spędzonym przy smakowitych daniach. Opiekun pomaga dzieciom w nauce jedzenia oraz zachęca je do tego, żeby jeść samodzielnie i próbować nowych smaków, tłumaczy dzieciom nazwy i składniki dania. Opiekun nie karze ani nie nagradza podopiecznych za odmowę jedzenia.
8. Angażowanie rodziców w działania edukacyjne
Rodzice mają duży wpływ na preferencje żywieniowe najmłodszych, dlatego warto w codziennej pracy żłobka uwzględnić działania edukacyjne skierowane do nich i najmłodszych. W placówkach praktykuje się m.in. spotkania informacyjne na temat żywienia i rozmowy indywidualne. Rodzice mają możliwość wglądu w jadłospisy żłobkowe, co umożliwia przygotowanie dalszych posiłków w domu, bez powielania podanych już w żłobku produktów.
9. Poszerzanie wiedzy pracowników żłobków
Coraz więcej mówi się o żywieniu najmłodszych – ważne, aby najnowsze doniesienia ekspertów docierały do opiekunów dzieci. Systematyczne szkolenia dla pracowników żłobków oraz ich spotkania i wymiana doświadczeń na ogólnopolskich konferencjach, seminariach i debatach korzystnie wpływają na poszerzenie wiedzy personelu.
10. Współpraca rodziców i pracowników żłobków kluczem do sukcesu
Jakość 1000 pierwszych dni życia dziecka ma duże znaczenie dla jego zdrowia także w przyszłości. Współpraca między rodzicami i opiekunami w żłobkach jest kluczowa. Tylko wspólne kształtowanie prawidłowych nawyków przez rodzinę dziecka i pracowników żłobka może przynieść wymierne, pozytywne efekty.
(źródło www.1000dni.pl – na podst. mat.pras.)
