Skoki rozwojowe w pierwszym roku życia

Mimo że każdy skok przynosi nowe umiejętności, jest to okres zazwyczaj męczący i frustrujący dla rodziców. U dzieci objawia się niepokojem, marudzeniem, zmniejszonym łaknieniem. Maluchy często płaczą, domagając się matczynej bliskości. Noce przebiegają niespokojnie. Czas trwania skoku rozwojowego wydłuża się wraz z kolejnymi miesiącami życia, nawet do około czterech tygodni. Można wyróżnić skoki w następujących okresach pierwszego roku:

5. tydzień życia
Zmysły się wyostrzają. Maluszek jest coraz bardziej wyczulony na bodźce, więc zmienia się jakość widzenia, słyszenia, czucia i smakowania. Na twarzy maleństwa pojawia się pierwszy uśmiech, a oczy produkują łzy.

8. tydzień życia
Niemowlę z zainteresowaniem przygląda się swoim dłoniom, a repertuar umiejętności wzbogaca się o: unoszenie głowy, obroty ciała na boki (ale nie przekręcanie ciała), wymachy nóg, zwiększoną ciekawość tym, co znajduje się wokół i próby dotykania przedmiotów. Obserwacji świata sprzyja pozycja półleżąca.

12. tydzień życia
Dziecko nie tylko chętnie sięga po zabawki, ale też bawi się nimi, obraca i z przyjemnością wkłada do buzi. Maluszek interesuje się również wszystkim wokół – słyszanymi odgłosami i ruchem w otoczeniu.

19. tydzień życia
Mniej więcej ten tydzień życia przynosi kolejne osiągnięcia: przekręcanie z brzucha na plecy oraz z pleców na brzuch i długo przez bliskich wyczekiwane próby raczkowania. Maluszek interesuje się swoim odbiciem lustrzanym i reaguje na swoje imię. Potrafi okazywać własną wolę, między innymi kończąc zdecydowanie posiłki w określonym momencie.

26. tydzień życia
Wystąpienie tego skoku może sugerować zauważalny bunt maluszka, zwłaszcza podczas zakładania pieluchy czy zmiany ubrań. Efekt końcowy przynosi nierzadko zadziwienie. Niemowlę zauważa między innymi różne powiązania i z chęcią je testuje, na przykład włączanie i wyłączanie światła. Pojawiają się też wypatrywane z nadzieją zdolności – głównie siadanie.

37. tydzień życia
Dziecko jest coraz bardziej kontaktowe – stara się przywoływać do siebie osoby, wydaje się nawiązywać relacje z odbiciem lustrzanym. Maluszek okazuje też radość, przytula się do zabawek.

46. tydzień życia
Stosunkowo najdłuższy skok rozwojowy, przede wszystkim okres go poprzedzający. Ze szkraba rośnie pomocnik – niestraszne mu wyciąganie ubrań z kosza i wkładanie do pralki. Malec jest coraz bardziej samodzielny. Lubi pchać przed sobą pudła z zabawkami, zaczyna mówić „nie”. Malec, zwłaszcza u kogoś na rękach, uwielbia wskazywać palcem miejsce, dokąd chciałby się udać.

Znajomość specyfiki skoków rozwojowych i wiedza, że takie okresy mają miejsce, tłumaczy wiele zachowań maluchów. Spokojne, urocze dziecko zaczyna wtedy marudzić, przez dłuższy czas zachowuje się tak, jak gdyby było znacznie młodsze, po czym na nowo staje się dawnym maluszkiem, bogatszym o nowe umiejętności.

Zawsze należy pamiętać, że dzieci rozwijają się w różnym tempie, dlatego też możliwe jest przesunięcie występowania poszczególnych skoków rozwojowych.

Anna Chmielewska – pedagog, absolwentka pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej oraz edukacji elementarnej i terapii pedagogicznej na UAM w Poznaniu