Ten temat przybliża nam wydana przez wydawnictwo Dobra Literatura książka niemieckiego psychiatry i neurobiologa Manfreda Spitzera – „Cyfrowa Demencja – w jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci”. Zanim opowiem o niej więcej, proszę cię, Czytelniczko, Czytelniku – odpowiedz sobie na kilka pytań:
– Kiedy twoje dziecko pierwszy raz bawiło się tabletem lub smartfonem?
– Jak często pozwalasz mu oglądać edukacyjne bajki w telewizji lub internecie?
– I… czy jesteś pewien, że w ten sposób wspierasz jego rozwój?
– Ile twoich codziennych czynności jest wspomaganych przez media cyfrowe?
Manfred Spitzer przytaczając wyniki wielu badań próbuje uzmysłowić nam, że zachłysnęliśmy się możliwościami, które dają nam nowe technologie, a staliśmy się ślepi na zagrożenia, które jednocześnie powstały. Zagrożenia całkiem poważne, ponieważ niekontrolowane korzystanie z mediów cyfrowych powoduje nieodwracalne zmiany w strukturze naszego mózgu.
To jest właśnie kluczowy aspekt omawianego problemu. Cyfrowa demencja jest zjawiskiem, które powoduje zanikanie zdolności do korzystania z naszego potencjału umysłowego. Następuje umysłowa degradacja. Do jej objawów należą między innymi problemy z nauką i koncentracją, pogorszenie pamięci, zaburzenia rozwoju mowy, a nawet stany depresyjne, a to wszystko na skutek zanikających połączeń między komórkami nerwowymi, których nie używamy, ponieważ wyręcza nas technologia!
Jak to wygląda w praktyce? Zapominamy numery telefonów, używamy kalkulatora w komórce do najprostszych obliczeń, które sprawiają nam nieoczekiwaną trudność – to tylko te najbardziej oczywiste przykłady, brzmi znajomo?
Autor książki jest psychiatrą i neurobiologiem prowadzącym w niemieckiej telewizji program popularnonaukowy – dlatego umie przedstawić nawet najbardziej skomplikowane tematy w przystępny sposób – i niewątpliwym atutem jego książki jest rozdział o funkcjonowaniu mózgu. Tłumaczy on w nim między innymi jak zachodzi proces uczenia się. Po przeczytaniu tego fragmentu jasne staje się dlaczego tak ważna jest refleksja nad wpływem technologii na rozwój dzieci.
Manfred Spitzer zadaje niewygodne dla wszystkich pedagogów i rodziców pytanie – dlaczego tak łatwo uwierzyliśmy w zbawienny wpływ technologii na efektywność kształcenia? Według niego nie istnieją żadne badania, które potwierdziłyby, że wyposażenie dzieci w komputery polepszy ich wyniki w nauce. Wręcz przeciwnie, autor szczegółowo analizuje szereg badań pokazujących negatywny wpływ technologii. Zwraca między innymi uwagę na to, że obniżenie wysiłku intelektualnego może utrudnić osiągnięcie maksymalnego poziomu zdolności młodego człowieka.
Nie ulega wątpliwości, że nasza cywilizacja jest oparta na dobrodziejstwach urządzeń elektronicznych i nie znajdzie się chyba żaden poważny badacz, który dla naszego dobra każe nam z tego całkowicie zrezygnować. Spitzer stara się jednak przywrócić czytelnikowi zdolność krytycznego spojrzenia na nowe technologie. Robi to w sposób bardzo kategoryczny i po przeczytaniu jego książki ma się ochotę polemizować z jego tezami. Nasuwa się refleksja, że może autor nadinterpretuje wyniki badań i sieje niepotrzebną panikę?
Myślę jednak, że Spitzer w fascynujący sposób opisuje nowe zjawisko, które rozwija się na naszych oczach i którego powinniśmy być świadomi – jako rodzice, nauczyciele, użytkownicy mediów cyfrowych.
Na pytanie „Czy Spitzer przesadza?” każdy powinien odpowiedzieć sobie sam, a po zapoznaniu się z tą książką i po uczciwej refleksji: czy u samego siebie nie widzisz symptomów cyfrowej demencji?
I na koniec komiks dobrze ilustrujący naszą wiarę w siłę technologii, która jednak niekoniecznie przynosi takie skutki jakich byśmy chcieli.
(źródło: http://www.shoeboxblog.com/?p=14924)
Monika Zarzycka
[Manfred Spitzer, „Cyfrowa Demencja – w jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci”, Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk 2013]
