Zrozumieć zachowanie osoby z autyzmem

 
Autyzm jest zaburzeniem rozwoju, z którym spotykamy się coraz częściej. W Europie według danych ONZ około 1 na 150 dzieci ma diagnozę spektrum autyzmu.
 
Autyzm – łatwo o nieporozumienia
 
Autyzmu nie widać na pierwszy rzut oka – można rozpoznać go po zachowaniu, ale nie jest możliwe stwierdzenie go po wyglądzie. Widząc niektóre zachowania dziecka ze spektrum autyzmu w tramwaju, sklepie, restauracji, bardzo łatwo mylnie ocenić dziecko jako niewychowane lub niegrzeczne. Tymczasem często jest odwrotnie!
 
Dziecko z autyzmem – wyjątkowo grzeczne
 
Zachowania, które wynikają z autyzmu, mogą być postrzegane jako niegrzeczność przez osoby, które nie wiedzą wystarczająco dużo o tym zaburzeniu. 3 główne objawy autyzmu to: deficyty umiejętności społecznych, zaburzenia związane z komunikacją, przywiązanie do rutyny i stereotypowe zainteresowania. Dla lepszego zrozumienia, w jaki sposób objawy te przekładają się na zachowanie, przyjrzyjmy się kilku sytuacjom. 
 
Deficyty umiejętności społecznych – odwiedziny cioci
 
Antek mówi wprost, co myśli, nawet wtedy, kiedy jest to niemiłe dla rozmówcy. Dzisiaj witając w drzwiach ulubioną ciocię, powiedział: „Ciociu, wyglądasz dobrze i dużo przytyłaś”.
 
Chłopiec uwielbia swoją ulubioną ciocię. Nauczył się, że żeby komuś okazać zainteresowanie, należy skomentować jego wygląd. Bardzo chciał pochwalić się nową umiejętnością społeczną.
 
Zaburzenia związane z komunikacją – jak zrobić wszystko na czas
 
Antoś powtarza pytania, zamiast na nie odpowiedzieć. Nauczyciel mówi: „Antek, spieszymy się, jesteś już gotowy?”. Antek odpowiada: „Spieszymy się, jesteś już gotowy?”.
 
Antek czuje dużą presję w związku z pośpiechem. Próbuje być miły dla nauczyciela i zrobić wszystko na czas: spakować kanapki, zeszyty, piórnik, buty. Chce poradzić sobie z tym wszystkim i być gotowym na czas, dlatego stosuje echolalie (stereotypowe powtarzanie słów i zdań). Powtarzanie pomaga mu pozostać skoncentrowanym na zadaniu.
 
Stereotypowe zainteresowania – ulubiona gra komputerowa
 
Antek mówi na jeden temat i nie słucha naszych odpowiedzi. Od pół godziny opowiada starszemu o 5 lat kuzynowi o swojej ulubionej grze komputerowej, pomimo że kuzyn używa wielu sposobów, żeby zniechęcić go do kontynuowania rozmowy.
 
Antek nie rozumie niewerbalnych sygnałów znudzenia i nie jest świadomy ironii, kiedy mówisz: „Fascynujące!”. Kiedy zaczyna mówić o ciekawym dla niego temacie, jest zaangażowany w pełni i nie myśli o niczym innym. Ponieważ zależy mu na kontakcie z tobą (w końcu nie łatwo zdobyć przyjaciół), cieszy się, że rozmawiacie.
 
Wszystkie opisane zachowania to objawy autyzmu i nie wynikają z złej woli, ale z… autyzmu. Nauczycielu! Ciociu! Kuzynie! Możliwe, że Antek jest uczniem/siostrzeńcem, który stara się najbardziej i pracuje najwytrwalej. Codziennie popełnia błędy i bywa, że jest niesprawiedliwie oceniany, ale nie poddaje się. Bardzo docenia, kiedy autentycznie starasz się go poznać.
 
Artykuł przygotowany przez redakcję serwisu polskiautyzm.pl