Żylaki zwykle dotyczą ludzi po 40. r.ż. i powstają w wyniku nieprawidłowego przepływu krwi przez naczynia, również jako skutek osłabienia ścian żylnych w wyniku oddziaływania różnych czynników. Zdecydowanie częściej występują u kobiet – są one obecne u 25-33 proc. pań, kilkukrotnie częściej w porównaniu do mężczyzn (10-20 proc.), co jest wynikiem większej liczby czynników ryzyka, wśród których jednym z głównych jest ciąża.
Ile kosztuje leczenie żylaków sprawdzisz tutaj.
Ciąża a ryzyko rozwoju żylaków kończyn dolnych
Żylaki nóg pojawiają się u kobiet ciężarnych dość często, szczególnie widoczne są u pań w zaawansowanej ciąży, ale warto wiedzieć, że mogą pojawić się już na początku ciąży. Do pojawienia się żylaków na wczesnym etapie rozwoju płodu predysponuje wiele czynników, między innymi predyspozycje genetyczne – kobiety, których matki miały problemy z żylakami, są bardziej narażone na ich wystąpienie. Nie bez wpływu na powstawanie żylaków nóg pozostaje również styl życia prowadzony przed ciążą, ponieważ mała aktywność fizyczna, brak ruchu, spędzanie dużej ilości czasu w jednej pozycji (stojącej lub siedzącej) zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia żylaków.
Wraz z rozwojem płodu ryzyko żylaków zwiększa się, a jest to związane z powiększaniem się macicy. Macica zaczyna uciskać na duże naczynia w obrębie jamy brzusznej, szczególnie na żyłę główną dolną, którą dociska do kręgosłupa i mięśni lędźwiowych. W ten sposób uniemożliwiony zostaje powrót krwi z nóg do serca, szczególnie gdy ciężarna przyjmuje pozycję leżącą. Z tego powodu ciśnienie krwi w kończynach dolnych zwiększa się kilkukrotnie w stosunku do ciśnienia sprzed ciąży. Takie zmiany ciśnienia wymuszają przebudowę naczyń żylnych, w efekcie tworzą się żylaki.
Zmiany, jakie zachodzą w gospodarce hormonalnej w trakcie ciąży, także wpływają na wzrost ryzyka tworzenia się żylaków nóg. U kobiet głównymi hormonami są estrogeny i progesteron, które sprzyjają zatrzymywaniu się wody w organizmie. Tak powstają obrzęki i zwiększa się masa ciała. W ciąży progesteron występuje w większym stężeniu, powoduje przebudowę mięśni gładkich w naczyniach, powodując przerost ścian naczyń i zmniejszenie ich sprężystości. Ponadto działanie estrogenów, choć występują w mniejszym stężeniu, nie pozostaje bez znaczenia. Zwiększają krzepliwość krwi, co predysponuje do powstawania zakrzepów w naczyniach żylnych, a taka przeszkoda powoduje poszerzenie się naczynia.
Otyłość jest również przyczyną rozwoju żylaków. Choć w ciąży wzrost wagi związany jest głównie z rozwojem płodu, to nierzadko kobiety przybierają na masie ciała z powodu zwiększonej podaży pokarmu. Wzrost tkanki tłuszczowej powoduje zwiększenie stężenia hormonów, o których mowa wcześniej, ponieważ tkanka tłuszczowa jest substratem w steroidogenezie.
Mimo wielu czynników bezpośrednio związanych z okresem ciąży, a predysponujących do wytworzenia się żylaków kończyn dolnych, istnieją pewne zachowania i zalecenia, mogące zapobiec rozwojowi żylaków. Należą do nich: kontrola masy ciała, unikanie pozostawania długo w pozycji siedzącej lub stojącej, regularna aktywność fizyczna, np. spacerowanie pół godziny dziennie, unikanie dźwigania dużych ciężarów, a także gorących kąpieli i sauny.
Warto przestrzegać powyższych zaleceń, ponieważ leczenie żylaków kończyn dolnych – farmakologiczne czy operacyjne, czyli takie, które jest najbardziej efektywne, w ciąży jest przeciwwskazane. Wówczas sposobem na łagodzenie bólu nóg i zapobieganie dalszemu rozwojowi żylaków w ciąży jest noszenie specjalnych rajstop albo pończoch. Inne metody pomagające kobietom w ciąży to kremy i żele, zawierające wyciąg z kasztanowca, który powoduje zwiększenie napięcia ścian naczyń oraz działa przeciwzapalnie. Metody te pomagają zmniejszyć dolegliwości bólowe, ale nie usuwają już istniejących żylaków.
