Utrata przytomności, omdlenia
Zadławienie, uderzenie w głowę, upadek, głód, niedotlenienie i wiele innych przyczyn może spowodować utratę przytomności. Kiedy już do tego dojdzie, nie trać zimnej krwi. Pamiętaj, że od twojej szybkiej i prawidłowej reakcji zależy zdrowie lub życie dziecka.
Gdy dziecko nagle osuwa się na ziemię, przede wszystkim sprawdź, czy jest przytomne. Bardzo delikatnie potrząśnij dzieckiem i zapytaj, czy wszystko w porządku. W przypadku niemowlęcia można np. delikatnie klepnąć dłonią w stopę od spodu. Jeżeli dziecko reaguje, jest przytomne i powoli dochodzi do siebie, należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Jeśli dziecko nie reaguje:
1) ułóż je na plecach
2) zadbaj o dopływ świeżego powietrza (np. otwórz okno, jeśli do omdlenia doszło w zatłoczonym miejscu poproś, żeby ludzie się rozstąpili)
3) udrożnij drogi oddechowe i skontroluj oddech
4) podnieść kończyny powyżej tułowia (ręce i nogi)
Po kilkunastu minutach dziecko powinno odzyskać przytomność.
Nie próbuj cucić klepiąc po twarzy (bezwładny język może dodatkowo zablokować drogi oddechowe).
Omdlenie jest krótkotrwałą utratą przytomności (maksymalnie kilkanaście sekund)
Ad 3) Udrożnienie dróg oddechowych:
Połóż rękę na czole dziecka i delikatnie odchyl jego głowę do tyłu, jednocześnie umieść opuszki palca (palców) pod brodą dziecka i unieś ją.
Uwaga! U niemowląt do 1. roku życia głowa powinna znajdować się w pozycji neutralnej, gdzie oś uszu powinna być równoległa z osią klatki piersiowej.
U dzieci starszych konieczne jest większe odgięcie głowy tzw. pozycja węsząca.
Ad4) Kontrola oddechu:
Utrzymując powyższą pozycję sprawdź, czy dziecko oddycha – pochyl się nad dzieckiem i przysuń twarz jak najbliżej do twarzy dziecka, jednocześnie obserwując klatkę piersiową:
a. Patrz, czy klatka piersiowa się porusza (unosi i opada).
b. Posłuchaj tuż nad nosem i ustami dziecka szmerów oddechowych.
c. Poczuj ruch powietrza na twoim poliku.
Patrz, słuchaj i staraj się poczuć oddech, ale nie dłużej niż 10 sekund.
Jeśli masz choćby najmniejsze wątpliwości, czy dziecko oddycha prawidłowo, postępuj tak, jakby oddech był nieprawidłowy.
Jeśli omdlenie trwa dłużej niż minutę, mówimy już o długotrwałej utraci przytomności.
W takiej sytuacji:
Gdy dziecko oddycha:
1) głośno zawołaj o pomoc
2) nadal kontroluj oddech
3) wezwij pogotowie
4) zadbaj o termoizolację dziecka (w domu przykryj kocem, na dworze, szczególnie kiedy jest zimno, należy dziecko okryć np. własną kurtką)
5) do przyjazdu pogotowia cały czas kontroluj oddech!
Gdy dziecko nie oddycha lub oddech jest nieprawidłowy
1) Sprawdź, czy w jamie ustnej nie ma ciał obcych, które mogą powodować niedrożność. Jeśli widzisz takie, postaraj się je bardzo delikatnie usunąć. Nie próbuj tego robić na siłę, bo może dojść do głębszego wepchnięcia ciała obcego.
2) Wykonaj 5 oddechów ratowniczych – zwróć uwagę, czy pojawia się jakaś reakcja
(np. kaszel lub odruchy z tylnej ściany gardła).
3) Ponownie skontroluj oddech i wezwij pogotowie.
4) Jeśli stwierdzisz brak oddechu, rozpocznij uciśnięcia klatki piersiowej.
30:2 (30 uciśnięć i 2 wdechy)
Powyższą sekwencję (30:2) powtarzaj do momentu:
• Odzyskania przytomności dziecka
• Przyjazdu pogotowia ratunkowego
• Utraty sił
Oddechy ratownicze u niemowląt (do 1. roku życia)
1) unieś bródkę dziecka,
2) nabierz powietrza,
3) obejmij szczelnie swoimi ustami nos i usta niemowlęcia
4) powoli wdmuchuj powietrze do ust i nosa niemowlęcia przez ok. 1 sekundy w taki sposób aby klatka piersiowa uniosła się w sposób widoczny – powtórz to 5 razy.
5) Obserwuj, czy klatka piersiowa prawidłowo opada.
Oddechy ratownicze u dziecka powyżej 1. roku życia
1) odchyl głowę (tak jak opis powyżej dot. udrożnienia dróg oddechowych)
2) podnieś bródkę
3) zaciśnij płatki nosa dziecka palcami tej samej ręki, którą trzymasz na czole (kciuk+palec wskazujący)
4) rozchyl usta dziecka, jednocześnie zapewniając uniesienie bródki
5) nabierz powietrze i obejmij szczelnie swoimi ustami usta dziecka. Wykonaj powolny wdech (wdmuchuj powietrze do ust dziecka) trwający 1 sekundy, w taki sposób aby klatka piersiowa uniosła się w sposób widoczny.
6) powtórz powyższą czynność 5 razy. Klatka piersiowa powinna się zachowywać w taki sam sposób jak przy normalnym oddychaniu (wznosić i opadać).
Uciśnięcia klatki piersiowej u dzieci powyżej 1. roku
1) Uciskamy dolną połowę mostka. Przyjmujemy ocenę wizualną miejsca uciśnięć klatki piersiowej, mniej więcej na środku klatki piersiowej.
2) Umieszczamy nadgarstek jednej ręki w odpowiednim miejscu, palce unosimy.
3) Ustawiamy się pionowo nad klatką piersiową, ramiona mamy wyprostowane.
W przypadku większych dzieci łatwiej będzie użyć dwóch rąk ze splecionymi palcami.
4) Uciskając klatkę piersiową, pozwól wrócić jej do pozycji wyjścia i dopiero wtedy zacznij kolejny ucisk.
Uciśnięcia klatki piersiowej u niemowląt
1) Klatkę piersiową uciskamy opuszkami dwóch palców (lub chwytając niemowlę dłońmi pod plecki, uciskamy dwoma kciukami.
Uciskaj tak, aby obniżyć mostek o ok. 1/3 głębokości. Nie obawiaj się, że uciskasz za mocno!
„Uciskaj szybko i mocno!”
Częstotliwość ucisków to 100 – 120/min., a u noworodków nawet 140-160/min.
Pamiętaj! Omdlenie czy długotrwała utrata przytomności u małych dzieci nigdy nie może pozostać bez konsultacji lekarskiej.
Opracowanie Ewa Łęska z portalu www.mamaniania.pl – organizatora akcji „Niech dorosły posłucha, jak ratować malucha”– we współpracy z Marcinem Glinką, licencjonowanym ratownikiem medycznym, Mistrzem Polski w Ratownictwie Medycznym 2012.
Podstawa opracowania: Wytyczne 2010 Europejskiej Rady Resuscytacji
