Zdarza się, że bliźniaki rodzą się wcześniej, są słabsze, mają niższą wagę urodzeniową, mają problemy zdrowotne lub trudności te dotyczą tylko jednego z bliźniąt. Zatem każdy duet jest inny.
Najpierw pojawia się informacja medyczna o ciąży mnogiej, najczęściej podczas badania USG. Wiadomość o ciąży bliźniaczej często jest zaskoczeniem i może budzić w rodzicach różne uczucia : radość i dumę, poczucie wyjątkowości, z drugiej zaś strony niepokój, strach, niepewność. Rodzina i znajomi reagują też w różny sposób, jedni zazdroszczą, inni współczują, jeszcze inni gratulują i są chętni do pomocy. Tych oferujących pomoc warto docenić i zapamiętać, bo pomoc się przyda.
Dzieci leżące blisko siebie w łonie mamy są rozróżniane w opisach lekarzy – bliźniak I , bliźniak II. To dwoje dzieci mających swoje własne, indywidualne potrzeby oraz możliwości. Uważni rodzice będą to obserwować zaraz po urodzeniu. Maluchy często potrzebują różnej ilości snu, ruchu, czasu na jedzenie i uspokajanie się, w różny sposób reagują na bodźce płynące z otoczenia. Jedno dziecko boi się hałasu, drugie lubi głośne dźwięki, jedno lubi być mocno kołysane, noszone na rękach, drugie zasypia odłożone do łóżeczka, bliźniaki mogą inaczej reagować na nowe pokarmy, mokrą pieluszkę. Ważne jest wcześnie wychwycić te potrzeby, zrozumieć je i próbować w miarę możliwości na nie odpowiadać.
Najtrudniejszym momentem na początku bycia mamą z dwójką niemowląt na raz, jest czas karmienia piersią, zwłaszcza że wiele porodów bliźniaczych odbywa się poprzez cesarskie cięcie. W takiej sytuacji dzieci nie są od razu przystawiane do piersi, a mamy zaczynają karmić je po kilku dniach od porodu. Stąd od początku pojawiają się pewne trudności. Mimo tego większość mam chce i może karmić piersią bliźnięta. Jak to zrobić? Można poszukać odpowiedniego sposobu: karmić równocześnie lub każde z dzieci osobno. Pierwszy sposób często wymaga pomocy drugiej osoby. Ten drugi sposób wymaga od dzieci przystosowania się do odpowiedniego rytmu , a od mamy cierpliwości i znoszenia płaczu i frustracji dziecka, które musi poczekać na swoją kolej. Każda mama jest wystarczająco dobrą mamą i powinna pamiętać, że czasem nie da się zaspokoić potrzeb dziecka, a tym bardziej dwójki w tym samym momencie. Warto jednak mówić do dziecka, które czeka np. teraz nie mogę, ale za chwilę Cię nakarmię, zmienię Ci pieluszkę, wezmę na ręce, itp. Ten głos oznacza dla czekającego, sfrustrowanego dziecka, że mama go słyszy. Taka interwencja jest ważna podczas całego okresu wychowywania bliźniąt.
Bliźniaki są blisko siebie przez całe dzieciństwo. Mają przy sobie bratnią duszę, kompana do zabawy i kłótni, mogą zawiązywać koalicje przeciw rodzicom, współpracować i rywalizować ze sobą. To dobry „trening” na przygotowanie się do życia wśród ludzi.
W relacjach między rodzeństwem, a bliźniakami szczególnie często pojawia się uczucie zazdrości o mamę, rodziców. Równocześnie rodzeństwo przejawia wobec siebie uczucia miłości i troski. Traktowanie każdego z dzieci z uwagą, słuchanie, rozmowa o potrzebach i w miarę możliwości realizowanie ich, utwierdza bliźniaki w przekonaniu, że przy rodzicach jest miejsce dla każdego z nich.
Bliźniaki, jako że są oddzielnymi osobami, rozwijają się we własnym tempie. Kiedy jednemu z nich wyrośnie pierwszy ząbek, drugi zaczyna wypowiadać pierwsze sylaby, jeden wstaje i próbuje chodzić, drugi nie potrafi jeszcze tego zrobić. Dzieci uzyskują w odpowiednim dla siebie czasie nowe umiejętności. Warto być uważnym na indywidualne potrzeby dzieci oraz zaakceptować fakt wchodzenia w kolejne etapy rozwoju każdego z dzieci indywidualnie.
Ubieranie dzieci w inne ubranka czy kupowanie różnych zabawek jest zewnętrzną formą rozróżniania dzieci. Ma to duże znaczenie dla otoczenia, które często zachwyca się bliźniakami i nie widzi ich odrębności. Postrzeganie bliźniaków jako jedności może być trudne dla nich, gdyż każde z dzieci chce być widziane jako odrębna osoba. Pamiętajmy o tym.
Kupowanie różnych ubrań, zabawek, urządzanie różnych pokoi ma sens wtedy, gdy dzieje się to w zgodzie z naszą intuicją oraz potrzebami samych dzieci. Konieczne jest, by każde z dzieci miało swój kącik, swoje zabawki, ubranka, zainteresowania i nie jest dobre, by dzieci zlewały się ze sobą. Dobrze jest wprowadzać odpowiednio wcześnie bliźnięta w grono innych dzieci. Pomoże to im zawiązywać indywidualne przyjaźnie i zwiększy możliwości posiadania własnych spraw. Czasami wydaje się to trudne do zniesienia dla rodziców i samych dzieci. Spójrzmy jednak na to szerzej. Gdy jedno z dzieci uda się na przyjęcie urodzinowe do kolegi , drugie ma w tym czasie rodziców tylko dla siebie. Dla bliźniaków ważne jest, by ich nie odróżniać i nie rozdzielać na siłę. Zadbajmy o to, by działo się to w sposób naturalny, sprzyjający realizowaniu indywidualnych potrzeb i talentów dzieci.
Wszystkie dzieci rosną i stają się coraz bardziej samodzielne, z czasem odchodzą od rodziców, budują własne życie. W przypadku bliźniąt także każde z nich rośnie, staje się coraz bardziej samodzielne, z czasem odchodzi od rodziców, ale i od siebie wzajemnie. Tak toczy się życie, przygotowujmy siebie i dzieci do tego.
Bliskość jaka wiąże bliźnięta ma różne odcienie. Wychowywanie bliskich sobie dzieci rodzi wiele trudności, ale też jest źródłem wielu radości.
Próbujmy wspierać dzieci w ich rozwoju, by mogły być bliskie sobie i by każde z nich mogło być sobą.
Beata Dawczak – logopeda, pedagog, terapeuta integracji sensorycznej
