Wśród dzieci ze szkół podstawowych (klasy I-VI) mających trudności w nauce szkolnej aż 70-90% stanowią dzieci ze specyficznymi trudnościami w nauce pisania i czytania przy jednocześnie prawidłowym poziomie umysłowym. Najczęstsze z zaburzeń to dysleksja, dysgrafia i zaburzona lateralizacja – mogą objawiać się na różne sposoby w zależności od stopnia trudności i wieku dziecka. Nie ulega wątpliwości, że wpływają negatywnie na naukę nie tylko języka polskiego i matematyki, ale również historii, geografii, techniki, muzyki i – w szczególności – języków obcych na wszystkich etapach edukacji.
Trudnościom w pisaniu i czytaniu zawsze towarzyszą lżejsze lub głębsze zaburzenia emocjonalne, obniżenie poczucia własnej wartości, niechęć do szkoły itp. Odpowiednie zajęcia terapeutyczne spowodują poprawę i mogą znacząco zmniejszyć specyficzne trudności w pisaniu i czytaniu. Ale uwaga! W sytuacji sprawdzianu lub egzaminu z powodu dużego napięcia emocjonalnego i wysokiej motywacji liczba błędów z reguły gwałtownie rośnie, niezależnie od pozytywnych efektów trwającej wiele miesięcy terapii. Zrozumienie problemu przez nauczycieli i ich odpowiednie przygotowanie ma znaczący wpływ dla procesu terapeutycznego i rozwoju emocjonalnego dzieci.
Według Bożeny Janiszewskiej – psychologa o ponad pięćdziesięcioletnim doświadczeniu w pracy z dziećmi, autorki wielu publikacji z zakresu zaburzeń rozwojowych i edukacyjnych u dzieci dla nauczycieli i terapeutów – (…) najczęściej popełniane błędy wychowawczo-dydaktyczne polegają na tym, że dzieciom każe się:
• wielokrotnie przepisywać i długo pisać po to „by wyćwiczyć rękę” u dysgrafików – bo to tak, jakby osobie z krótszą nogą polecano dużo chodzić, bo wtedy będzie chodzić dobrze;
• przepisywać po 100 razy słowa lub co dzień pisać dyktanda po to, by uniknąć błędów u dyslektyków – osoba nie widząca kolorów nie nauczy się rozpoznawać barw nawet jak będziemy jej przez rok pokazywać kolorowe karty;
• czytać godzinami, aby wyćwiczyć czytanie – narastający proces zmęczenia pogarsza wyniki a tekst jest niezrozumiały dla czytającego dyslektyka.
W szkoleniach dla pedagogów podkreśla, żeby, oceniając, skupiali się na treści merytorycznej prac uczniów, a nie na estetyce pisma.
Największą trudność sprawia nauczycielom określenie przyczyn trudności w nauce poszczególnych uczniów. Nie są specjalistami w tym zakresie, zajmują się przede wszystkim dydaktyką i wychowaniem, zwłaszcza nauczyciele języków obcych. A trudności mogą mieć różne źródła, jak: nieobecności w szkole (w domu rodzice nie potrafią pomóc), alergie (złe samopoczucie utrudnia przyswajanie materiału), infantylizm (dzieci nie mają poczucia obowiązkowości i odpowiedzialności), ADHD, zespół Aspergera, zaburzenia typu dysleksja czy dysgrafia – od nich zależy dobór metod zaradczych i szansa na pokonanie trudności dla dzieci, dlatego tak ważne jest, by nauczyciele podjęli szkolenia w tym zakresie.
Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, ucząc się języka, mają trudności m.in. w: • pisaniu wyrazów, • nauce słówek i zwrotów (obniżona pamięć słuchowa utrudnia naukę), • stosowaniu innego znaczenia liter niż w języku polskim,
• czytaniu (np. w analizie i syntezie głoskowej oraz sylabowej wyrazów rozumieniu tekstu i poleceń, szczególnie w języku obcym), co powoduje szybko narastające zmęczenie.