Ogromną zaletą tej pracy jest to, że z prawnego punku widzenia, nie trzeba posiadać specjalnych kwalifikacji, ani doświadczenia, i jak twierdzi Bernadetta Laskowska z portalu Niania.pl: „Nianią może zostać każdy”. Wystarczy posiadać odpowiednie cechy, między innymi, takie jak: opiekuńczość, odpowiedzialność, uczciwość, cierpliwość, łatwość nawiązywania kontaktów, poczucie humoru i kreatywność. Przede wszystkim jednak, według niań z portalu, opiekunka powinna lubić swoją pracę i kochać dzieci.
Plusem tej pracy jest również fakt, że jako niania może zostać zatrudniona zarówno opiekunka z ogłoszenia, jak i osoba bliska np. babcia czy siostrzenica. Opieka nad dziećmi wymaga dużego zaangażowania i oddania. Niania biorąc pod swoją opiekę dziecko, jednocześnie bierze na siebie całą odpowiedzialność za nie. Taka praca nie polega tylko na patrzeniu, czy dziecko spokojnie śpi. Trzeba je nakarmić i przewinąć, pobawić się z nim, czasem wykąpać i przebrać czy wyjść na spacer. Każda z tych czynności wiąże się z pewnego rodzaju ryzykiem i odpowiedzialnością. Jak twierdzi Pani Beata, od 6 lat opiekunka z Gdańska „wychowanie dziecka, to najtrudniejszy zawód na świecie”. Co więcej, można go wykonywać formalnie na podstawie umowy zawieranej między rodzicami a opiekunką.
Najwięcej pracujących w oparciu o umowę uaktywniającą opiekunek jest w województwie mazowieckim, bo aż 2092, za to najmniej w województwie świętokrzyskim, bo tylko 123. W stosunku do liczby pracujących niań – to bardzo niskie wskaźniki. Jednak jak pokazuje raport, liczba zatrudnionych na umowie uaktywniającej niań, w stosunku do lat poprzednich – rośnie. Najczęściej brak umowy wynika z niewiedzy na temat możliwości takiej formy zatrudnienia. Nie mają o tym pojęcia opiekunki ani rodzice. Jak twierdzi radca prawny Jacek Kowalski z Poznania „Zawarcie takiej umowy nie jest trudne, a do tego jest korzystne finansowo zarówno dla rodziców, jak i opiekunki”. Poniżej został zamieszczony wykres, który przedstawia ile niań pracuje w oparciu o zatrudnienie na umowę uaktywniającą w poszczególnych województwach oraz większych miastach Polski.
Aby korzystać z umowy uaktywniającej należy pamiętać o następujących warunkach i zasadach:
- podopieczny nie może mieć mniej niż 20 tygodni i więcej niż 3 lata (w niektórych przypadkach dopuszczalne są wyjątki, np. kiedy nie ma miejsca dla dziecka w przedszkolu),
- osoba opiekująca się dzieckiem, musi mieć ukończone 18 lat,
- obydwoje rodziców musi być zatrudnionych na umowę o prace lub zlecenie,
- żaden z rodziców nie może przebywać na urlopie macierzyńskim czy wychowawczym,
- w przypadku minimalnego wynagrodzenia (ok. 1459 netto/ ok. 10 zł/h) składki rentowe, zdrowotne, wypadkowe i ubezpieczenia emerytalne opłacane są z budżetu państwa,
- w przypadku wyższej pensji, składki odprowadza się od kwoty, która przewyższa wynagrodzenie minimalne (składki opłacają rodzice),
- ·niania, aby mieć ubezpieczenie chorobowe, musi odprowadzić je ze swojej pensji.
W przypadku, kiedy osoba będąca na emeryturze chce pracować jako niania na umowie składki będą potrącane dwukrotnie – z emerytury i z umowy uaktywniającej. Natomiast ubezpieczenie chorobowe, można opłacać samemu i wynosi ono 2,45% zarabianej kwoty. Z umowy może skorzystać też osoba, będąca na urlopie wychowawczym np. mama, która opiekuje się swoim dzieckiem, może równocześnie świadczyć usługi jako niania (bez względu na to, jaki zawód wykonuje na co dzień). W takiej sytuacji, należy poinformować swojego pracodawcę, aby przez ten czas nie odprowadzał składek, ponieważ opiekunka będzie objęta składkami wynikającymi z umowy uaktywniającej. Co ciekawe każda niania może być zatrudniona na kilka umów, u kilku rodzin.
Ze strony rodziców, zatrudnienie niani na umowie wiąże się z wypełnianiem odpowiednich dokumentów, udaniem się z nimi do ZUS i w niektórych przypadkach rozliczaniem comiesięcznych opłat. Wszystkie potrzebne wzory do rozliczania umowy, a przede wszystkim umowa uaktywniająca, znajdują się na forum serwisu Niania.pl (http://ustawazlobkowa.niania.pl/). Aby składki były finansowane z budżetu Państwa, niania otrzymuje wynagrodzenie równe najniższej krajowej pensji. W drugim przypadku, jeżeli chce zarabiać więcej, rodzice muszą odprowadzać dodatkowe składki od różnicy pomiędzy najniższą krajową, a pensją, którą otrzymuje opiekunka. Na przykład: niania otrzymuje pensje 2000 netto, wtedy składki będą opłacane tylko od kwoty 541 zł.
Co jeżeli niania pracuje bez umowy? Radca prawny Jacek Kowalski przypomina: „Jak w każdym wykonywanym zawodzie, praca bez umowy może zrodzić konsekwencje na gruncie podatkowym i ubezpieczeniowym – ZUS może upomnieć się o zapłatę zaległych składek na ubezpieczenie społeczne, a Urząd Skarbowy o zapłatę podatku dochodowego. Brak umowy, chociażby zlecenia, to też konsekwencje w sferze ubezpieczeń społecznych. Opiekunka, która nie ma oficjalnie zawartej umowy, z tytułu której się rozlicza z ZUS będzie skutkować niższą wysokością późniejszej emerytury. Co prawda mało kto dzisiaj myśli o emeryturze z ZUS, ale jednak nie wolno o tym zapominać”.
Z przygotowanego przez portal Niania.pl raportu wynika, iż dwie główne grupy zainteresowane podjęciem pracy jako niania i pracy w oparciu o umowę uaktywniającą, to osoby studiujące i osoby w wieku około emerytalnym. Pierwsza z tych grup jeszcze nie zastanawia się nad opłacaniem emerytalnych składek , a druga grupa już ich nie potrzebuje. Z tego względu praca w oparciu o umowę uaktywniającą nie jest dla nich atrakcyjna.
