Skoncentruj się!

Koncentracja, co to takiego?

Koncentracja to umiejętność pozwalająca dziecku skupić się na czynności, którą w danej chwili się zajmuje, to zogniskowanie uwagi na przedmiocie, zadaniu, bez rozpraszania się pod wpływem działania innych bodźców. Według ekspertów koncentracja uwagi to nawyk, a umiejętność skupienia się jest kwestią odpowiedniego treningu Koncentracją można sterować, wpływać na nią; jest świadomym zaangażowaniem w działanie.

Rodzaje zaburzeń koncentracji uwagi:

1. Typ aktywno-impulsywny oznacza, że dziecko jest nadpobudliwe, wierci się, kręci, nie potrafi usiedzieć w ławce. Zadania wykonuje pobieżnie, niedokładnie. Często denerwuje się, frustruje i poddaje. Wynikiem jest zaniechanie dokończenia zadania.

2. Typ pasywny to taki, kiedy dziecko często „buja w obłokach” i myśli o „niebieskich migdałach”. Dziecko jest jakby nieobecne na lekcji, a podczas odrabiania pracy domowej zaczyna ją kilkakrotnie bez powodzenia. Dziecko o typie pasywnym potrzebuje znacznie więcej czasu na dokończenie zadania niż rówieśnicy.

Skoncentrowane dziecko, czyli jakie?

Dziecko skoncentrowane to takie, które jest skupione i zaangażowane w zadanie, rozumie polecenia i potrafi je prawidłowo wykonać. Całą swoją energię przeznacza na realizację wyznaczonego zadania. Dzięki odpowiedniemu poziomowi koncentracji uwagi dziecko rozumie to, co czyta; koncentracja wpływa na poprawność jego wypowiedzi, staranność pisma, czyli nieodłączne czynności każdego ucznia w szkole. Bez koncentracji zapamiętanie czegokolwiek, nauczenie się, jest praktycznie niemożliwe. Rozproszenie, brak uważności to prosta droga do błędnych rozwiązań, złych odpowiedzi i jedynki z klasówki.
 

Trening koncentracji uwagi

Opanowanie umiejętności koncentracji uwagi pozwala dziecku realizować plany, marzenia, doprowadzać sprawy do końca, osiągać sukcesy, które sprawiają mu radość i satysfakcję.

 

Aby poprawić koncentrację uwagi, warto sięgnąć do sprawdzonych ćwiczeń:

– odnajdywanie różnic na obrazkach,

– rysowanie oburącz po śladzie wzoru,

– wykonywanie działań matematycznych w pamięci (np. odejmuj liczbę 7, zacznij od 100),

-zabawa w wypowiadanie jak największej liczby słów z danej kategorii (tzw. fluencja słowna, np. powiedz jak najwięcej zwierząt, słów zaczynających się na literę „k”),

– układanie puzzli, 

– rozwiązywanie krzyżówek.

Dla młodszych dzieci zabawa w głuchy telefon, naśladowanie sekwencji ruchów lub uderzeń dłonią (np. klaśnięcie), powtarzanie numeru telefonu, rymowanki, pytania do przeczytanej bajki, np. jakie zabawki były w worku św. Mikołaja?

Warto wiedzieć, że koncentracja uwagi jest zmienna i różni się swoim natężeniem w czasie. Kiedy przystępujemy do zadania, koncentracja jest na wysokim poziomie i wzrasta przez pierwszych 15 minut. W drugiej fazie, kiedy mówimy o pełnej koncentracji, utrzymuje się ona na stałym, wysokim  poziomie przez około 90 minut, po czym powoli zaczyna spadać, aż osiąga poziom zero i wówczas należy się dziecku odpoczynek.
 

Koncentracja to sprawa indywidualna i warto mieć to na względzie. Jedno dziecko potrafi utrzymać uwagę przez godzinę, drugie nie potrafi wysiedzieć w ławce 45 minut. Koncentracja zależna jest również od wieku dziecka – im starsze dziecko, tym dłużej powinno być skoncentrowane i większym skupieniem powinno się wykazać.

Oczekuje się, że dzieci w wieku 6 lat powinny zaangażować się w zadanie przez co najmniej 30 minut.

Czynniki wspomagające koncentrację uwagi

Dzielimy je na dwa rodzaje, na czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Do tych  pierwszych zalicza się odpowiednio przygotowane miejsce do nauki, właściwe oświetlenie, odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu. To także cisza, uporządkowane miejsce pracy (biuko) oraz ustalony czas odrabiania pracy domowej. Do czynników wewnętrznych zaliczamy: dobrą pamięć, wypoczęty umysł, motywację, dobre samopoczucie oraz zdrowie fizyczne.

 

Co nas  dekoncentruje?

Nadmiar bodźców docierających do dziecka jest głównym powodem dekoncentracji. Włączony telewizor, głośna muzyka, hałas, często niestety towarzyszą dziecku podczas odrabiania pracy domowej. Trzeba wiedzieć, że uwaga jest selektywna  i może być skupiona wyłącznie na jednej czynności, z reguły na tej, która nas bardziej interesuje (przerzutność uwagi daje  możliwość przełączania się z jednego zadania na drugie, ale małe dzieci nie posiadają tej umiejętności). Oderwanie  się od zadania i ponowny powrót do niego to utrata dużej ilości energii. Osiągnięcie stanu skupienia  sprzed dekoncentracji zajmuje od kilku do kilkunastu minut.
 

W skupieniu przeszkadza także tak często bagatelizowany bałagan na biurku. Tu książka, tu niedojedzone jabłko, tu płyta… Taki nieład niepotrzebnie odrywa dziecko od tego, co jest przedmiotem jego pracy. Stwórz warunki i atmosferę przyjazną nauce twojego dziecka.

Rola rodzica w koncentracji dziecka
 

Istotne jest, żeby rodzic zaobserwował, jakie są przyczyny dekoncentracji dziecka, jakie czynniki wpływają na jego zachowanie, trudności z zapamiętywaniem i złe oceny w szkole. Świadomość tego, co rozprasza dziecko, jest podstawą do podjęcia właściwych kroków, żeby pomóc dziecku. Można skorzystać z pomocy psychologa lub zapisać dziecko na warsztaty wzmacniające koncentrację uwagi.