Tego typu terapia jest jedną z dziedzin zooterapii. Jest to metoda, która wzmacnia efektywność rehabilitacji, w której motywatorem jest pies, odpowiednio do tego celu wyszkolony i prowadzony przez terapeutę. Czym dokładnie jest dogoterapia i dla kogo jest przeznaczona?
Dogoterapia to metoda, która jest odpowiednia zarówno dla dzieci, jak i dla osób dorosłych, pełnosprawnych bądź niepełnosprawnych, lub po prostu dla tych, którzy borykają się z różnego rodzaju problemami. Skupmy się jednak na najmłodszych. Dogoterapia przeznaczona jest przede wszystkim dla dzieci z zaburzeniami i niepełnosprawnością psychiczną oraz fizyczną, dziecięcym porażeniem mózgowym, ADHD, autyzmem, zespołem Downa, niedowładami kończyn, zaburzeniami mowy i wzroku, zaburzeniami lękowymi, wadami postawy itp. Pomoże ona również dzieciom, które mają trudności w nauce, w szkole, problemy z rówieśnikami czy rodzicami. Z takiej formy terapii może więc skorzystać naprawdę wiele dzieci.
Dogoterapia może mieć charakter terapeutyczny, jak również edukacyjny bądź rekreacyjny. Zajęcia będą odpowiednie również dla tych dzieci, które zawsze marzyły o zwierzaku i potrzebują takiego przyjaciela u swego boku. W takiej sytuacji terapia pomoże w nabraniu większej pewności siebie i ufności w stosunku do innych. Dzieci, które mają trudności w kontaktach z innymi ludźmi lub potrzebują ruchu, bo zbyt wiele czasu spędzają w domu przed telewizorem , również mogą z takiej terapii skorzystać. Od dawna wiadomo, że pies to najlepszy przyjaciel człowieka, który jest przy nas zawsze, bez względu na wszystko. Nie dostrzega wad i kocha nas bezwarunkowo po prostu za to, że jesteśmy. Kontakt z takim zwierzęciem wiąże się więc z poczuciem miłości i akceptacji, czyli czymś czego brakuje dorosłym i niestety często również dzieciom. Takie poczucie miłości daje nam przecież motywację do działania, nauki i rozwoju.
W zależności od rodzaju schorzenia dogoterapia przynosi różne efekty i ma na celu wywołanie innych skutków. Przy zaburzeniach lękowych na przykład ma na celu otwarcie się emocjonalne, natomiast przy ADHD – uspokojenie i koncentrację. Dogoterapia jest świetną metodą wspomagającą tradycyjne postępowanie terapeutyczne, o wiele bardziej od niego przyjemną w szczególności dla najmłodszych pacjentów, którzy nie zawsze wyrażają chęci do ćwiczeń. Dla dzieci obecność psa to coś niesamowitego, coś co sprawia, że wykonywanie zadań sprawia im wielką przyjemność.
Zajęcia z psem mogą przybierać różne formy. Mogą być przeprowadzane indywidualnie lub grupowo. Forma dostosowywana jest do konkretnego przypadku i potrzeb przez lekarza prowadzącego. Dogoterapia jest prowadzona najczęściej w trzech formach (wg Polskiego Towarzystwa Kynoterapeutycznego):
– SPOTKANIA Z PSEM (SP) – są to zajęcia z psem, mające na celu stworzenie pozytywnego kontaktu między uczestnikiem a psem. W trakcie spontanicznej zabawy uczestnicy przyzwyczajają się do kontaktu z psem, wydają polecenia, głaszczą go. Zajęcia te mają za zadanie dostarczenie uczestnikom pozytywnych emocji i satysfakcji z obcowania z psem, przełamania lęku w kontaktach z otoczeniem. Ponadto stymulują rozwój zmysłów, pobudzają aktywność, pozwalają oderwać się od otaczającej rzeczywistości. Spotkania takie mogą być jednorazowe lub odbywać się regularnie, a kynoterapeuta prowadzi dokumentację zajęć, zapisuje spostrzeżenia dotyczące zachowania podopiecznych.
– EDUKACJA Z PSEM (EP) – zajęcia usprawniające sferę intelektualną i poznawczą co wymaga odpowiedniej wiedzy i umiejętności osób prowadzących. Zajęcia najczęściej odbywają się w przedszkolach i szkołach. Pies aktywnie uczestniczy w zajęciach, motywuje do nauki poprzez stworzenie przyjaznych warunków emocjonalnych co zwiększa możliwość przyswojenia wiedzy. Edukacja z psem pomaga też osobom o obniżonej percepcji lub niechęci do przyswajania wiedzy i przebywania w szkole. Zajęcia prowadzone są w grupach lub indywidualnie przez zespół kynoterapeutyczny kierowany przez pedagoga. Mają określony scenariusz realizujący program nauczania.
– TERAPIA Z PSEM (TP) – to zestaw ćwiczeń, ukierunkowany na konkretny, zaplanowany cel, z zakresu rehabilitacji, do których układana jest metodyka w porozumieniu ze specjalistą, np. lekarzem prowadzącym, rehabilitantem, psychologiem. Mamy tu do czynienia z indywidualnym podejściem do każdego uczestnika, jego możliwości i potrzeb. Terapia ta powinna być w pełni dokumentowana. Jest systemem rozwijalnym tzn. w miarę postępów stosuje się stopniowanie trudności.
Psy występujące w roli terapeuty mogą być różnych ras. Te, które najczęściej kojarzymy z dogoterapią to Labrador Retriever i Golden Retriever. Jednak możemy spotkać również: Nowofundlandy, Cavalier King Charles Spaniele, Bernańskie Psy Pasterskie i Shiba. Muszą one być oczywiście odpowiednio przeszkolone, łagodne, czyste, zdrowe, pewne siebie, cierpliwe i akceptujące obcych. Nie sprawdzą się tutaj psy ras bojowych i stróżujących. Pies terapeuta w żadnym wypadku nie może przejawiać oznak agresji.
Podsumowując, do efektów jakie niesie za sobą dogoterapia na pewno możemy zaliczyć:
– rozwój aktywności fizycznej (wymaga tego zabawa z psem), – rozwój mowy (dziecko tylko w ten sposób jest w stanie porozumiewać się z psem, aby wykonywał on polecenia), – pobudzenie zmysłów, dzięki obserwacji zachowań psa, – ożywienie w kontaktach ze zwierzętami a później w kontaktach z ludźmi, a co za tym idzie zyskanie pewności siebie i łatwiejsze nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami,
– naukę samodzielności (np. dzięki karmieniu psa, wyprowadzaniu na smyczy itp.).